Üreteropelvik Bileşke Obstrüksiyonu (Upj Darlığı)

Böbrek pelvisi ile proksimal üreterin bileşim düzeyinde üreterin blokajıdır.

Nedenleri doğumsal veya edinsel olabilir. Doğumsal UPJ obstrüksiyonu halen sıklıkla doğum öncesi dönemde saptanır. Prenatal veya postnatal ultrasonografi rutin olarak kullanıldıkça, hidronefroz veya abdominal kitlenin ayırıcı tanıları arasına bu hastalık da alınacaktır. Edinsel üreteropelvik bileşke obstrüksiyonu üreter maniplasyonu, üriner taşlar veya retroperitoneal hastalık sonucu gelişebilir.

Küçük çocuklarda karın içi kitle şeklinde kendini gösterebilir. Büyük çocuklarda ve yetişkinlerde böğür veya karın ağrısı görülebilir.

Böbrek ultrasonografisi, intravenöz ürografi, retrograd pyelografi, üriner CT, Üriner MR veya renal sintigrafi testleri ile UPJ darlığı tanısı konulur.

UPJ darlığı tanısını koymak veya tanıyı doğrulamak için genellikle diüretik renal sintigrafi (DTPA) yapılmalıdır.

  1. Yetişkinlerde UPJ darlığının sebepleri:
  2. Üreteropelvik bileşkeyi çaprazlayan böbrek veni,
  3. Yakın zamanda bir böbrek taşının üretere düşmesi,
  4. Üreteroskop veya nefroskopla idrar yollarının maniplasyonu,
  5. Dıştan üreteri baskılayan bir retroperitoneal hastalık
  6. Jinekolojik kanserler ve kolon kanserleri gibi üroloji dışı neoplazilerin baskısı,
  7. Hematojen veya asendan infeksiyon

Tanı konulduktan sonra çift taraflı hidronefroz varsa obstrüksiyonun durumuna göre beklenilebilir. Tek taraflı UPJ darlığı var ve obstruksiyon varlığı DTPA ile desteklenirse operasyon yapılarak tıkanıklık açılmalıdır.

Operasyonlardan balon dilatasyon, açık operasyon, laparoskopik veya robotik cerrahi yapılabilir. Burada hangi hastaya hangi operasyon tipi olacağı önemlidir.

Genellikle yapılan operasyon pyeloplastidir. Tıkanıklık yapan böbrek pelvis- üreter üst kısmının çıkarılıp yeniden anastomoz edilmesi işlemidir.

Üreterosel

Üreterosel; üreterin mesaneye giriş yerindeki  kistik genişleme yani balonlaşmadır. Mesane içinden sistoskop ile bakıldığında ince duvarlı bir balon gibi görünür.

Üreterosel; mesaneden  idrar akımını  zorlaştırabildiği gibi, mesaneden idrar çıkışını da engelleyebilir.

Üreterosel ile birlikte  vesikoüreteral reflü (mesaneden böbreğe idrar kaçağı) görülebilir. Üreterosel çift toplayıcı sistem ile de birlikte  görülebilir.

Genellikle üreterosel, ilk olarak Anne karnında ultrason ile  tespit edilir. Bebeklerde doğum sonrasında idrar yolu infeksiyonlarına bağlı ateşlenmeler, huzursuzluk ve idrar yapma güçlüğü ile ortaya çıkar. İdrar yolu İnfeksiyon sonrası yapılan tetkikler sonucu görüntülemelerde saptanır.

Ultrason, Voiding sistoüretrografi ve sistokopi ile üretrosel tanısı konulabilir.

Üreterosel de tedavi planlaması :

  • Üreteroselin büyüklüğü,
  • İdrar yollarındaki tıkanıklık durumu ve derecesi,
  • Böbrek çalışma durumu,
  • Böbreğe kaçak olup olmadığı,
  • Mesanenin etkilenip etkilenmediği,
  • İdrar yollarında çift sistem olup olmadığına göre tedavi planlamsı yapılır.
    Tedavi yöntemlerinden biri cerrahi tedavi ile üreterosel çıkarılması ve üretere giriş yeri yeniden yapılmasıdır. (Üreteral Reimplantasyon)
    Endoskopik tedavi yönteminde de üretrosel insize edilip obstrüksiyon açılabilir.

İdrar Kaçırma – Üriner İnkontinans Ve Enürezis

Üriner inkontinans tek bir hastalık değildir. Daha çok altta yatan hastalığın belirtisidir. İstem dışı idrar kaçırma olarak tanımlanır ve önemli bir klinik sorun, önemli bir bağımlılık ve düşkünlük nedenidir.

Genellikle 5 patoloji idrar kaçırmaya sebep olur.

  1. İdrar yolları patolojisi
  2. Dış nedenlerle mesaneye olan etkilere bağlı
  3. Nörolojik sorunlar
  4. Psikiyatrik bozukluklar
  5. Sistemik hastalık ve / veya tedavisinin yerel etkileri

Hastadan alınacak ayrıntılı anamnez sonrasında üriner inkontinanasın tipi belirlenmeye çalışılır. Fizik muayenede erkelerde prostat patolojilerine, kadınlarda da mesane, rektum, rahim ve vagina sarkmalarına dikkat edilmelidir.

Ultrasonografi, İVP, Sistografi, ürodinamik incelemeler gerekirse sistoskopi yapılmalı ve tanı konulmalıdır.

Bazı hastalar medikal tedavi ile bazıları da cerrahi olarak düzeltilebilmektedir. Stress inkontinansının cerrahi tedavisinde pubovaginal askı, TOT vb cerrahi yöntemler, endoskopik enjeksiyon tekniği ve yapay üriner sfinkter konulması yapılabilir.

Enürezis aslında idrar tutamama demektir. Fakat genellikle 3 yaş üzerindeki çocuklarda gece işemeleri için kullanılan bir terimdir. Çocukların çoğu bu yaşa kadar normal mesane kontrollerini başarırlar. Altı yaş civarında %10’u gece idrar kaçırır. On dört yaşlarında bile %5’i hala yatağını ıslatmaktadır. Emin olması güç olunması rağmen %50’den fazlasında asıl nedenin sinir sisteminde olgunlaşmanın gecikmesi veya nörojenik mesane disfonksiyonu olduğu anlaşılmıştır. Yüzde 30’u psikolojik kaynaklıdır ve %20’si daha belirgin organik hastalığa sekonder olarak gelişir.

Üç yaşından sonra da devam eden idrar kaçırma belirtileri tedavi gerektirir.

Üretra Darlığı

Üretrada doku hasarı olunca nedbeleşme üretra darlığına sebep olur. Nedbe iyileştikçe üretra çevresinin kasılıp kalması üretra lümeninin daralmasına yol açabilir.

Üretra darlığının en sık görülen nedenleri; üretra travması ve üretral enstrumantasyonlardır.

Üretra lümeni giderek daraldıkça sıklıkla obstrüktif işeme semptomları ortaya çıkar.

Semptomlar; idrar akımında azalma, işeme süresinin uzaması, işerken duraksamalar ve / veya zorlanmalar, ara sıra kanlı işeme olarak gözlenir. Bazı hastalar nüks edebilen prostatit veya epididimit tablosuyla başvurabilirler.

Üretra darlığının tanısında en önemli göstergeçlerden biri; intravenöz uygulamaya uygun kontrast madde kullanılarak retrograd ürografi çekilmesidir. Mesanetye yeterli kadar kontrast madde verildiğinde hastaya işemesi söylenir ve işeme üretrogramı çekilir. Bu inceleme ile darlığın yeri, uzunluğu ve çapına ilişkin bilgiler sağlanır. Diğer bir yöntem de üretroskopidir. Nedbeleşmiş daralmış bölgeyi görmemizi sağlar.

Üretra darlığının tedavisinde üretral dilatasyonlar denenebilir. İnternal üretrotomi ile darlık bölgesi endoskopik olarak gözlenerek laser veya cold knife ile kesilerek darlık açılabilir. Bunlara rağmen sonuç alınmayan hastalarda açık üretral rekonstrüksiyon yapılmalıdır. Greftleme ve flepleme yöntemleri kullanılabilir.

Günümüzde her türlü üretral darlıkları endoskopik olarak laser üretrotomi intern yöntemi ile başarılı bir şekilde açmaktayız.

Mesane Boynu Darlığı

Mesanedeki idrarın güçlü bir akımla ve tamamen dışarı atılamaması halidir. Bu hastalar genellikle idrarın başında bekleme, idrar tazyikinde azalma, idrarını tam boşaltamama ve zaman zaman kasık ağrılarından şikayetçidirler. Bazı hastalarda sık üriner infeksiyon, mesane taşları ve kanlı idrar yapma görülebilir.

Tanıyı koymak için yapılan Ultrasonografik incelemede tam dolu mesane kapasitesi ve işeme sonrası mesanede kalan rezidüel idrar hacmi ölçümü çok önemlidir. Genellikle mesanedeki idrarı tam olarak boşaltamazlar. Bu hastaların mutlaka üroflowmetri ile idrar akış hızı ölçülmelidir.  Gerek duyulan durumlarda ürodinamik inceleme de yapılamalıdır. Hatta bazen tanıyı desteklemek için sistoskopi bile gerekir.

Prostat büyümesine bağlı tıkanıklık ile çok karışan bu hastalığın oluşmasında en sık sebep geçirilmiş idrar yolu kateterizasyonları ve operasyonlarıdır. Travmatik olarak mesane boynunda lezyon oluşmuş ve kontrakte-sklerotik bölgede darlık başlamıştır.

Mesane boynu darlığı olan hastalarda, cerrahi olarak kapalı yöntemler uygulanır. Transüretral yoldan Laser ile mesane boynu sklerozu açılmalıdır. Kolaylıkla yapılabilen bu yöntemde hastalar 1 gün hastanede kalmaktadırlar.